Nad morze po...jod?

dr hab.n.med. Violetta Dymicka-Piekarska radzi

Co to jest jod?

Jod jest niezwykle ważnym pierwiastkiem, mikroelementem niezbędnym dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Dzienna dawka jodu dla dorosłego człowieka wynosi ok. 200 μg, zaś ciało człowieka zawiera 30-50 mg jodu. Po wniknięciu do organizmu w zdecydowanej większości (ok. 75%) gromadzi się w  tarczycy, która jest  niezwykle ważnym dla  naszego zdrowia gruczołem. Jod pobudza tarczycę do produkcji hormonów T3 (trójodotyroniny) i T4 (tyroksyny), które regulują wiele procesów metabolicznych, m.in.: funkcjonowanie układu nerwowego i układu krążenia, pracę mięśni, kontrolują temperaturę i wagę ciała.

Gdzie występuje jod?

Jod występuje powszechnie w powietrzu, wodzie, glebie i organizmach żywych. Jeszcze około miliona lat temu jego rozmieszczenie było bardziej równomierne, niestety zmiany ukształtowania powierzchni ziemi jakie miały miejsce podczas epoki lodowcowej spowodowały znaczące zróżnicowanie geograficzne jego występowania. Powstały regiony ubogie w ten pierwiastek, są to głównie tereny górskie, miejsca gdzie występują silne opady deszczowe i powodzie, które prowadzą do zubożenia gleby w jod. W Polsce zagrożenie niedoborem jodu występuje praktycznie na terenie całego kraju, a szczególnie wysokie ryzyko na południu w rejonach górskich i podgórskich oraz na wschodzie kraju. Natomiast szczególnie bogaty w jod jest  obszar nadmorski.

Objawy niedoboru jodu

Wszyscy potrzebujemy odpowiedniej ilości jodu do prawidłowego funkcjonowania. Jednocześnie w niektórych stanach fizjologicznych występuje zwiększone zapotrzebowanie na jod, dotyczy to kobiet w ciąży i podczas karmienia oraz dzieci w okresie wzrostu. Niedobór tego pierwiastka podczas ciąży może doprowadzić do rozwoju zaburzeń płodu oraz opóźnionego rozwoju psycho-fizycznego u dziecka.

Jeżeli więc dostrzegasz u siebie takie objawy jak: zmęczenie, depresja, brak koncentracji lub ospałość, jest ci zimno a twoja skóra jest przesuszona i waga ciała uległa zwiększeniu, albo wypadają ci włosy i łamią się paznokcie a jednocześnie masz powiększoną tarczycę, mogą to być symptomy niedoboru jodu w organizmie.

Gdzie dokładnie i kiedy szukać jodu?

Uważa się, że w Europie najwięcej jodu jest w powietrzu wybrzeża Morza Bałtyckiego. W Polsce, ponieważ tylko niewielki obszar kraju leży nad morzem, istotna jest więc substytucja jodu w soli kuchennej. Aczkolwiek należy pamiętać, że nie można spożywać nadmiaru soli ze względu na  udział zawartego w niej sodu w rozwoju poważnych chorób takich jak nadciśnienie tętnicze oraz choroby nerek i serca. Alternatywą może być przebywanie nad morzem. Bogate pokłady jodu są w wodzie morskiej, a istotnym jego źródłem są ryby i owoce morza. Najwięcej jodu zawierają świeży dorsz, mintaj, halibut i sardynki. Jod uwalnia się  także z morza do powietrza i opada na ląd, a największa jego zawartość jest w pasie do 300 metrów od linii brzegowej.

Zapewne wszyscy słyszeliśmy, że najwyższe stężenie jodu  w powietrzu jest podczas dni wietrznych i sztormowych, a więc jesienią, zimą i wiosną. To dlatego po powrocie znad morza wracamy wypoczęci, zwiększa się nasza sprawność myślenia, koncentracja i witalność. Jod wspomaga także odchudzanie, poprawia przemianę materii i spalanie tłuszczów, przyczynia się do obniżenia stężenia cholesterolu.

Zalecane badania

Jeżeli chcecie Państwo sprawdzić czy tarczyca otrzymuje odpowiednią ilość jodu i funkcjonuje prawidłowo należy oznaczyć we krwi stężenie jej hormonów TSH, fT3, fT4 oraz zalecane jest także badanie obecności przeciwciał anty-TPO.

Ciekawostka:

W niektórych krajach ze względu na coraz mniejsze spożycie soli, z powodu niekorzystnego jej stosowania w nadmiarze, jod dodaje się do wody (Sycylia), albo do oleju (Rumunia). W Chinach jod dodaje się do herbaty a w Gwatemali do... cukru. A wszystko po to, aby zapobiec niedoborowi jodu w organizmie i poważnym tego konsekwencjom.

dr hab. n. med. Violetta Dymicka-Piekarska

Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Ośrodki Natura Tour nad morzem Bałtyckim gdzie gwarantujemy „naładowanie” jodem:

• Meduza Świnoujście - 150 metrów od morza i piaszczystej plaży – otwarte cały rok!
• Złota Rybka Dziwnówek – 100 metrów od morza i szerokiej plaży;
• Korab Ustronie Morskie – 20 metrów od linii brzegowej;
• Słoneczny Brzeg Mielno – 100 metrów od linii brzegowej – otwarte przez cały rok!
• Radość Ustka – 50 metrów od morza i piaszczystej plaży – otwarte przez cały rok!
• Półwysep Jastarnia – 150 metrów od otwartego morza, 300 metrów od Zatoki Puckiej;
• Sopot Kamienny Potok – 600 metrów od morza (Zatoka Gdańska) – otwarte przez cały rok! 
• Trygław Międzyzdroje - 900 metrów od linii brzegowej;